Cách hút sữa bằng máy hiệu quả, không đau mẹ bỉm nào cũng cần biết

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quý giá cho sự phát triển của bé nhưng không phải lúc nào mẹ cũng có thể cho bé bú trực tiếp. Lúc này, máy hút sữa sẽ trở thành "trợ thủ" đắc lực giúp mẹ duy trì nguồn sữa dồi dào cho con. Việc hút sữa đúng cách không chỉ giúp đảm bảo lượng sữa cho bé, mà còn giúp mẹ tránh căng tức ngực, tắc tia sữa, thậm chí là mất sữa. Vậy làm thế nào để thực hiện cách hút sữa bằng máy hiệu quả? TopGiaKids sẽ bật mí các bước chi tiết thông qua bài viết dưới đây.

Hướng dẫn cách hút sữa bằng máy hiệu quả

Hút sữa bằng máy không chỉ giúp mẹ giải phóng căng tức ngực mà còn kích thích sản xuất sữa mẹ theo nhu cầu của bé. Một quy trình đúng sẽ giúp sữa về đều đặn, tránh tắc tia và đau rát núm vú. Để giúp mẹ có thể dễ dàng hút sữa tại nhà, dưới đây sẽ là hướng dẫn chi tiết của chúng tôi:

1. Chuẩn bị trước khi hút sữa

Trước khi dùng máy hút sữa, bạn cần thực hiện 4 bước sau để đảm bảo quá trình hút sữa diễn ra thuận lợi:

• Bước 1: Rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn và nước ấm ít nhất 20 giây, lau khô bằng khăn sạch. Điều này giúp tránh vi khuẩn xâm nhập vào sữa mẹ, bảo vệ sức khỏe bé yêu.

• Bước 2: Kiểm tra máy xem có hoạt động tốt không, lắp ráp phễu hút, ống dẫn và bình chứa theo hướng dẫn nhà sản xuất. Tiệt trùng các bộ phận tiếp xúc với sữa bằng nước sôi hoặc máy khử trùng UV (đặc biệt quan trọng với mẹ mới sinh). Nếu dùng Máy hút sữa TopgiaKids M5-03, bộ phụ kiện đi kèm sẽ giúp mẹ dễ dàng lắp đặt chỉ trong khoảng 1 phút.

• Bước 3: Bạn cần tìm góc riêng tư, có thể bật nhạc nhẹ hoặc hít thở sâu để thư giãn. Ngồi thẳng lưng, chân chạm sàn, dùng gối tựa lưng nếu cần - tư thế này giúp máu lưu thông tốt, sữa dễ về hơn.

• Bước 4: Bạn dùng khăn ấm chườm 5 - 10 phút, sau đó massage từ ngoài vào núm vú theo vòng tròn. Kỹ thuật này sẽ giúp sữa "phun tia" mạnh mẽ ngay từ đầu.

2. Thực hiện cách hút sữa bằng máy

Khi công tác chuẩn bị hoàn tất, mẹ sẽ thực hiện cách hút sữa bằng máy hiệu quả với 7 bước sau:

• Bước 1: Đặt phễu vừa vặn với núm vú, ôm sát quầng vú nhưng không chạm núm. Chọn phễu lớn hơn núm 3–4mm, nếu không vừa cần thay ngay.

• Bước 2: Khởi động máy, chọn chế độ massage cho mẹ mới sinh hoặc căng sữa. Bắt đầu mức thấp (5–10 Hz), massage 2–3 phút để kích tia sữa.

• Bước 3: Chuyển sang chế độ hút, điều chỉnh lực từ thấp đến trung bình (20–30 mmHg). Dừng lại nếu thấy căng kéo hay khó chịu.

• Bước 4: Hút mỗi bên 15–20 phút, đến khi ngực mềm và sữa chảy nhỏ giọt chậm lại.

• Bước 5: Chuyển sang chế độ massage để thư giãn, lưu thông máu và giảm sưng.

• Bước 6: Tháo phễu nhẹ nhàng, nhả van từ từ để tránh đau núm.

• Bước 7: Vắt tay thêm 1–2 phút để lấy hết sữa còn đọng, có thể tăng thêm 10–20ml mỗi lần.

3. Sau khi hút sữa

Sau khi hút sữa xong, bạn cần vệ sinh dụng cụ và bảo quản sữa vừa hút trong tủ lạnh như sau:

• Vệ sinh máy hút sữa, dụng cụ hút sữa: Tháo rời, rửa bằng nước ấm và xà phòng trung tính, luộc sôi 5 phút hoặc dùng khử trùng. Lau khô và để nơi thoáng, sạch sẽ, tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp để bảo vệ máy.

• Bảo quản sữa mẹ: Cho sữa mẹ vào túi sữa, ghi chú ngày giờ, lượng sữa hút được. rồi bảo quản trong tủ lạnh. Sữa tươi để tủ lạnh ngăn mát 4 ngày, đông lạnh 6 tháng ở -18°C. Hâm sữa ở 37°C, không đun sôi để giữ dưỡng chất.

Khi nào mẹ cần dùng máy hút sữa?

Máy hút sữa là một dụng cụ hỗ trợ hữu ích cho mẹ bỉm sữa, nhất là trong những trường hợp như:

• Bé không thể bú trực tiếp (nhập viện, sinh non, bệnh lý hoặc tạm thời phải tách mẹ,...).

• Mẹ cần quay lại làm việc hoặc vắng nhà – trữ sữa trước giúp người thân dễ dàng cho bé bú bình.

• Bé bú yếu, ngậm bắt núm vú không đúng, dẫn đến sữa đọng gây tắc tia.

• Bầu ngực quá căng, sưng hoặc có nguy cơ tắc tia sữa – hút định kỳ giúp cân bằng lượng sữa.

• Mẹ muốn trữ sữa để người thân cho bé bú, san sẻ việc chăm sóc.

• Mẹ đang dùng thuốc hoặc điều trị y tế tạm thời không thể cho con bú trực tiếp.

• Muốn kích sữa khi nguồn sữa ít.

Tần suất và thời gian hút sữa mẹ cần nắm được

Cách hút sữa bằng máy hiệu quả không chỉ đòi hỏi mẹ cần có kỹ thuật dùng máy hút sữa tốt, mà còn phải biết tần suất và thời gian hút. Dưới đây là thông tin tổng hợp của TopGiaKids dành cho mẹ bỉm tham khảo:

1. Tần suất hút sữa

Tần suất hút sữa thay đổi theo sự phát triển của bé và tình trạng sữa mẹ, nhằm kích thích hormone prolactin và oxytocin để giúp tuyến sữa hoạt động tối ưu. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể cho từng giai đoạn của mẹ:

1.1. Giai đoạn 1: 1-2 tuần đầu sau sinh

Sau sinh là thời kỳ vàng để thiết lập nguồn sữa. Mẹ cần hút 8–12 lần/ngày, kể cả ban đêm (2–3 giờ/lần). Nếu bé bú trực tiếp, chỉ cần hút bổ sung để làm rỗng ngực.

Mẹo: Massage 2–3 phút trước cữ giúp oxytocin tiết nhiều hơn. Lượng sữa tăng dần từ 10–30ml/ngày 1–3 lên gấp đôi sau 2 tuần; không bỏ cữ đêm vì dễ giảm 15–20% sữa.

1.2. Giai đoạn 2: Khi sữa mẹ đã ổn định

Mục tiêu là duy trì nguồn sữa và tránh tắc tia. Hút 6–8 lần/ngày (3–4 giờ/lần), kết hợp bú trực tiếp. Nếu bé bú 7–8 cữ, mẹ hút thêm 1–2 lần để trữ dự phòng.

Mẹo: Quan sát bé tiểu 6–8 lần/ngày, tăng 150–200g/tuần. Nếu sữa giảm, mẹ tăng tần suất như giai đoạn 1 trong 2–3 ngày để “kích sữa” lại.

1.3. Giai đoạn 3: Mẹ đi làm

Mục tiêu là duy trì sữa và trữ cho bé bú khi mẹ vắng nhà. Mẹ cần hút 3–4 lần trong giờ làm (sáng, trưa, chiều) và thêm buổi tối, tổng 5–6 cữ/ngày.

Mẹo: Mẹ nên trữ sữa trước 1–2 tuần, dùng túi chuyên dụng có ghi ngày giờ. Việc hút sữa cần thực hiện đều 3 giờ/lần để tránh căng tức. Mẹ cần duy trì ít nhất 500–700ml/ngày cho bé 0–6 tháng, đồng thời uống 2.5–3 lít nước và ăn nhiều đạm để giữ nguồn sữa dồi dào.

2. Thời gian hút sữa 

Các chuyên gia y tế chia sẻ rằng mỗi lần hút nên kéo dài 15-20 phút mỗi bên nếu dùng máy hút hai bên hoặc luân phiên. Lưu ý, mẹ không nên hút quá 30 phút để tránh làm tổn thương mô vú. 

Cùng với đó, các cữ hút nên được bố trí sao cho phù hợp như là vào sáng sớm (sữa mẹ dồi dào nhất), giữa ngày, chiều, tối (trước khi ngủ). Nếu có thể, mẹ nên hút vào ban đêm, nhất là khi mẹ mới sinh, vì ban đêm hormone tiết sữa của phụ nữ tăng cao.

Lịch hút sữa L2, L3, L4, L5 dành cho mẹ bỉm

Đối với những mẹ bỉm lần đầu nuôi trẻ sơ sinh có thể thiếu kinh nghiệm hút sữa. Chính bởi vậy, bạn có thể tham khảo lịch hút sữa L2, L3, L4, L5 dưới đây:

1. Lịch hút sữa L2

Mỗi lần hút sữa cách nhau khoảng 2 giờ, tương đương 8-10 cữ/ngày. Lịch này dành cho các mẹ vừa sinh được 2 tuần đang cần kích sữa mạnh mẽ. Tổng thời gian hút là khoảng 4-5 giờ/ngày.

Ví dụ: 6h, 8h, 10h, 12h, 14h, 16h, 18h, 20h, 22h, 0h (Thêm cữ đêm nếu cần).

Hút theo lịch L2 sẽ giúp tăng prolactin nhanh, sữa về đều từ ngày thứ 3. Để giúp sữa về nhiều, mẹ cần massage 2 phút trước mỗi cữ.

2. Lịch hút sữa L3

Mỗi lần hút sữa cách nhau khoảng 3 giờ, tương đương 8 cữ/ngày. Lịch này dành cho các mẹ vừa sinh từ 2 tuần - 2 tháng, đây là lúc sữa bắt đầu ổn). Tổng thời gian lấy sữa một ngày là khoảng 3-4 giờ.

Ví dụ: 6h, 9h, 12h, 15h, 18h, 21h, 0h, 3h (giữ 1-2 cữ đêm).

3. Lịch hút sữa L4

Khoảng cách giữa mỗi lần hút là 4 giờ, khoảng 5-6 cữ/ngày. Lịch hút sữa L4 dành cho mẹ sinh từ 2-6 tháng và có nguồn sữa dồi dào. Tổng thời gian hút sữa mỗi ngày là 2-3 giờ/ngày nên phù hợp với những mẹ bận rộn. 

Ví dụ: 

• Mẹ bỉm ở nhà: 6h, 10h, 14h, 18h, 22h.

• Mẹ bỉm đi làm: 6h (sáng), 10h (trước họp), 14h (trưa), 18h (về nhà).

Lịch hút sữa này sẽ giảm stress cho mẹ vì không cần phải hút nhiều cữ trong ngày. Nhưng mẹ cũng cần theo dõi bé, nếu bé quấy vì đói thì nên quay về L3.

4. Lịch hút sữa L5

Với những mẹ đã đi làm thì nên áp dụng lịch hút sữa L5 tức là khoảng cách giữa các lần lấy sữa là 5 giờ. Trong đó, tổng thời gian hút sữa mỗi ngày là khoảng 1.5-2 giờ. 

Ví dụ: 6h, 11h, 16h, 21h (thêm 1h nếu sữa giảm).

Thời điểm này cũng là lúc mẹ nên tập cho bé ăn dặm 1 hoặc 2 bữa 1 ngày. Việc ăn dặm cần dựa vào tình trạng sức khỏe của bé. 

Những thắc mắc thường gặp khi hút sữa mẹ bằng máy

Ngoài thắc mắc thực hiện cách hút sữa bằng máy hiệu quả thế nào, các bà mẹ chắc hẳn sẽ còn những thắc mắc khác như vì sao hút mãi sữa càng ít? Hút sữa nhiều có tốt không? Nên hút sữa ban đêm không?... Để giúp mẹ bỉm giải tỏa tâm lý lo lắng, dưới đây sẽ là một số giải đáp của TopGia cho những thắc mắc phổ biến:

1. Vì sao hút mãi mà sữa ngày càng ít?

Nguyên nhân thường do máy hút kém chất lượng, lực hút yếu, phễu không vừa làm giảm hiệu quả. Ngoài ra, hút không đều, bỏ cữ, thời gian hút ngắn sẽ khiến ngực không rỗng, tuyến sữa giảm tiết. Thêm vào đó, stress, thiếu ngủ, ăn uống kém cũng làm giảm hormone prolactin.

2. Làm thế nào để sữa chảy mạnh (có nhiều tia)?

Massage và chườm ấm trước khi hút giúp sữa dễ chảy nên mẹ nên chọn máy có chế độ massage/kích sữa, nhiều mức lực hút để điều chỉnh phù hợp. Khi hút, mẹ cũng nên giữ tâm lý thoải mái, tránh stress để oxytocin hoạt động tốt hơn.

3. Cách nào giúp giãn cữ hút sữa mà không bị giảm sữa?

Việc giãn cữ hút hoàn toàn khả thi nếu được thực hiện một cách có kế hoạch và từ từ. Để giãn cữ mà không làm giảm sản lượng sữa, mẹ nên quan sát xem sữa đã ổn định chưa (bé bú tốt, ngực không quá căng giữa các cữ), sau đó tăng dần khoảng cách giữa các cữ, ví dụ từ 2-3 giờ lên 3-4 giờ. Đồng thời, cần hút đủ sữa mỗi lần (cho cả hai bên, hút cho đến khi ngực mềm, nếu cần thêm vắt tay để rút hết sữa còn trong tia nhỏ) để cơ thể hiểu rằng vẫn có nhu cầu.

4. Hút sữa L3 bỏ cữ đêm được không?

CÓ THỂ bỏ nếu sữa đã ổn định và bé bú tốt. Tuy nhiên, ban đêm prolactin tiết mạnh, bỏ sớm dễ giảm sữa hoặc gây căng tức, tắc tia nên cân nhắc kỹ trước khi bỏ.

5. Tư thế ngồi hút sữa đúng và thoải mái là thế nào?

Khi hút sữa, mẹ ngồi thẳng lưng, vai thư giãn, có gối kê nếu cần. Đầu ti đặt giữa phễu, phễu vừa vặn để kín khí, tránh đau. Bạn nên dùng máy hút rảnh tay hoặc máy đôi để tiện lợi hơn.

6. Hút sữa nhiều có tốt không?

CÓ. Mẹ hút đúng cách sẽ giúp tăng tiết sữa, tránh tắc tia. Tuy nhiên, việc hút sữa quá thường xuyên, lực mạnh, thời gian dài dễ gây đau, nứt hoặc viêm đầu ti nên mẹ cần cân đối tần suất hút cho phù hợp.

7. Nên hút sữa ban đêm không?

CÓ. Ban đêm là thời điểm hormone prolactin và oxytocin có xu hướng hoạt động mạnh hơn, giúp phản xạ “xuống sữa” dễ xảy ra, sữa có thể về nhiều hơn nếu hút hoặc bú vào ban đêm. Trong trường hợp, nếu mẹ không thể thức dậy hoặc hút đêm vì sức khỏe, có thể cân nhắc phương án hút thay cữ đêm hoặc đảm bảo các cữ ban ngày đủ. 

8. Làm sao để hút sữa không đau?

Để hút sữa không đau, mẹ cần chọn phễu đúng cỡ, đặt đúng vị trí. Lực hút của máy ban đầu cần nhẹ nhàng, rồi tăng dần khi thoải mái. Mỗi cữ chỉ 15–20 phút, kết hợp massage và chườm ấm để giảm đau.

9 Có nên vệ sinh máy hút sữa sau mỗi lần hút? 

CÓ. Việc này không chỉ là vấn đề vệ sinh đơn thuần, mà còn bảo vệ sức khỏe của mẹ và bé cũng như đảm bảo chất lượng sữa. Mỗi lần hút, các bộ phận tiếp xúc trực tiếp với sữa như phễu, ống dẫn, bình chứa, đệm đều có thể còn sót sữa khiến độ ẩm và vi sinh phát triển nếu không được làm sạch ngay. Điều này sẽ không tốt cho bé và dễ gây đầy hơi, tiêu chảy.

Trên đây là hướng dẫn cách hút sữa bằng máy hiệu quả và giải đáp các thắc mắc thường gặp. Để hành trình nuôi con bằng sữa mẹ thuận lợi hơn, mẹ nên chọn một chiếc máy hút sữa chất lượng. Máy hút sữa TopGiaKids  với thiết kế thông minh, lực hút êm ái và nhiều chế độ linh hoạt sẽ giúp mẹ dễ dàng duy trì nguồn sữa dồi dào. Đây chắc chắn là lựa chọn đáng cân nhắc mẹ bỉm không thể bỏ qua.